همه چیز درباره انکوباتور آزمایشگاهی
انکوباتور آزمایشگاهی نمونه ای از دستگاه های مهم و ضروری در محیط آزمایشگاه است، که از آن برای رشد و کشت سلولی استفاده می شود.
تمامی آزمایشگاه ها مجهز به برخی تجهیزات خاص هستند، که کاربردهای بسیاری دارند. انکوباتور آزمایشگاهی یکی از این تجهیزات آزمایشگاهی به شمار می رود که برای انجام آزمایش های زیست شناسی سلولی، میکروبیولوژی و … استفاده می شود. به طور کلی اگر یک آزمایشگاه از تجهیزات مناسب برخوردار نباشد، محل مناسبی برای فعالیت های آزمایشی توسط تکنسین ها نخواهد بود.
از این رو تکنسین ها نیاز به تجهیزاتی دارند که بتوانند به خوبی و با اطمینان از آن در محیط آزمایشگاهی استفاده کنند. انکوباتور( Incubator) یک دستگاهی است که در محیط آزمایشگاه برای رشد و کشت نمونه های زنده میکروب ها یا سلول ها از آن استفاده می شود. این وسیله شرایط لازم را برای رشد میکروب ها و سلول ها مهیا می کند.
دستگاه انکوباتور محیط های آزمایشگاهی میزان رطوبت، دما، اکسیژن و دی اکسید کربن را کنترل نموده و محیط را برای رشد ارگانیسم های زنده مناسب می کند. از این رو لازم است در تمامی آزمایشگاه ها از این دستگاه استفاده شود. اما آیا می دانید این دستگاه از چه تکنولوژی برخوردار است و باید چگونه نصب شود؟ یا این که برای کار و راه اندازی آن باید به چه صورت عمل کرد؟
ما در این مقاله تمایل داریم تا بیشتر در مورد دستگاه انکوباتور، اجزای مورد استفاده در آن و نحوه کار با آن، اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. لطفا با ما همراه شوید.
آشنایی با دستگاه انکوباتور و انواع آن
انکوباتور به عنوان یک دستگاه آزمایشگاهی، مناسب برای نگهداری و رشد میکروب ها و کشت های سلولی است. این دستگاه شرایط لازم را برای بقا و زنده ماندن سلول ها و میکروب های کشت شده مهیا می کند. اصولا از این دستگاه بیشتر برای آزمایشگاه هایی که تحقیقات زیست شناسی سلولی، زیست شناسی مولکولی و میکروبیولوژی انجام می دهند استفاده می شود.
دستگاه های انکوباتور آزمایشگاهی دارای محفظه عایق کاری و ایزوله شده ای هستند، که به یک هیتر متصل بوده و قابلیت تنظیم شدن دارند. می توان میزان دما را در داخل این محفظه ها بین 60 تا 65 درجه سانتی گراد بالا برد. زیرا هر سلول یا میکروبی نیاز به دمای خاص برای رشد خواهد داشت.
البته لازم به ذکر است که برخی از نمونه های دستگاه انکوباتور قادر هستند دمای داخل محفظه ای نزدیک به 100 درجه سانتی گراد نیز داشته باشند. از این نمونه دستگاه ها باید به دستگاه مدل PIT053، دستگاه مدل PIT 053R و دستگاه مدل PIT 053RS اشاره کنیم. اما کشت های سلولی می توانند در دمای معمولی 37 درجه سانتی گراد نیز رشد کرده و زنده بمانند.
نمونه های مختلف دیگری از انواع دستگاه انکوباتور وجود دارد، که توانایی های دیگری دارند. مثلا دستگاه های انکوباتور یخچالدار آزمایشگاهی، توانایی کنترل میزان رطوبت و دی اکسید کربن را دارند تا محیط را برای رشد برخی نمونه های سلولی آماده کنند. اصولا سلول های پستانداران نیاز به دما و رطوبت خاص دارند.
برای این که بتوان از تبخیر شدن سلول های پستانداران در محیط های آزمایشگاهی جلوگیری کرد، باید از دستگاهی استفاده نمود که بتواند میزان رطوبت نسبی بیش از 80 درصد را برای سلول مهیا کند. از سوی دیگر برای آنکه PH مناسب برای کشت سلولی اندکی اسیدی باشد، باید سطح دی اکسید کربن دستگاه حدود 5 درصد باشد؛ این میزان رطوبت و سطح CO2 را می توان در نمونه دستگاه های انکوباتور یخچالدار تنظیم کرد.
انواع دستگاه های انکوباتور آزمایشگاهی
دستگاه های آزمایشگاهی انکوباتور دارای انواع مختلفی هستند. هر یک از این دستگاه ها شرایط خاصی را برای نگهداری و رشد سلول های میکروبی و کشت های سلولی مهیا می کنند. از نمونه دستگاه های انکوباتور باید به موارد زیر اشاره کنیم:
دستگاه انکوباتور خنک کننده
از این نمونه دستگاه های انکوباتور برای تامین دمای پایین در محیط های آزمایشگاهی استفاده می شود. زمانی که ممکن است سلول های میکروبی برای رشد نیاز به دمای پایین تر از دمای محیط داشته باشند، می توان از این دستگاه ها استفاده کرد.
دستگاه های انکوباتور استاندارد
دستگاه انکوباتور استاندارد از دمای محیط برای رشد سلول های میکروبی استفاده می کند و قابلیت افزایش نیز دارد. می توان میزان دمای داخلی این دستگاه ها را تا 80 درجه بالاتر از محیط افزایش داد.
دستگاه های انکوباتور مرطوب
نمونه دیگری از دستگاه های انکوباتور آزمایشگاهی، انکوباتورهای مرطوب هستند. تکنسین های آزمایشگاهی در استفاده از این نوع دستگاه ها، می توانند علاوه بر کنترل دما، میزان رطوبت محفظه داخلی را نیز کنترل نمایند. همچنین باید بیان نماییم که میزان رطوبت مورد نیاز در داخل محفظه های این دستگاه از طریق سیستم گرمایش انکوباتور و مخزن آب تامین خواهد شد.
دستگاه انکوباتور ارتعاشی
این نوع از دستگاه انکوباتور محیط آزمایشگاه، علاوه بر آنکه قادر به کنترل دمای داخل محفظه است، قابلیت تکان دادن فلاسک ها به صورت دایره ای و اوربیتالی را نیز دارد. می توان این دستگاه ها را در نمونه دیواری و زمینی تهیه کرده و در محیط آزمایشگاهی از آنها استفاده کرد. همچنین باید بدانید که این دستگاه های انکوباتور می توانند دمای پایین تر از دمای محیط را برای رشد سلولی مهیا کنند.
دستگاه انکوباتور واکنشی
از دستگاه های انکوباتور واکنشی در علم بافت شناسی استفاده می شود. میزان دمای تولید شده توسط این دستگاه ها، تا 100 درجه سانتی گراد امکان پذیر است. علاوه بر آن محفظه دو جداره ای داشته و مناسب برای محیط های آزمایشگاهی است.
دستگاه های انکوباتور هیبریدیزاسیون
این نمونه از دستگاه های آزمایشگاهی انکوباتور مجهز به میله های گردان هستند. می توان شیشه های هیبریدیزاسیون را با سایزهای مختلف در داخل محفظه نگهداری نموده و با سرعت مناسب اقدام به فعال کردن محتویات داخل آن نمود. این دستگاه ها خود در نمونه های مختلفی طراحی و تولید می شوند که هر یک ممکن است از نظر تعداد طبقات و شیکرهای متحرک با یکدیگر متفاوت باشند.
دستگاه های انکوباتور استریل کننده
این نمونه از دستگاه های آزمایشگاهی قابلیت استفاده در دمای بالا برای استریل کردن تجهیزات آزمایشگاهی را دارند. از این رو می توانیم آنها را از نمونه دستگاه های انکوباتور استاندارد معرفی کنیم.
دستگاه انکوباتور دی اکسید کربن
از دستگاه انکوباتور آزمایشگاهی دی اکسید کربن، بیشتر در آزمایشگاه های بیولوژیک استفاده می شود. این دستگاه ها دارای سنسورهای مادون قرمز گران قیمتی بوده و برای سلول هایی که نیاز به رطوبت بالای درون محفظه ای جهت رشد نیاز دارند، مناسب است. در اصل محفظه این نوع دستگاه ها حمام های آبی و تبخیر مداوم آب را ایجاد می کند، تا محیط برای رشد سلول ها مناسب گردد.
اجزای اصلی و مهم دستگاه های انکوباتور
تمام نمونه های دستگاه انکوباتور بسته به کاربردی که دارند، از اجزای خاصی تشکیل می شوند. از جمله مهمترین این اجزا باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- سیستم کنترل دما
- محفظه نگهداری از کشت های سلولی
- سیستم کنترل میزان رطوبت
- سیستم کنترل گازهای داخل محفظه
نکات مهم در زمان استفاده از دستگاه های انکوباتور
تکنسین های آزمایشگاهی لازم است در زمان استفاده از دستگاه انکوباتور، برخی نکات مهم را رعایت کنند. از جمله:
- توجه به خشک بودن قفسه ها و دیواره های محفظه داخل دستگاه در زمان استفاده، برای جلوگیری از آلودگی
- عدم قرارگیری دستگاه های انکوباتور در نزدیک درب اصلی، هواکش ها و محیط های دارای جریان هوا
- ضرورت بالای تعویض ظرف آب داخل محفظه دستگاه انکوباتور کشت سلولی
- قرار گرفتن دستگاه انکوباتور بر روی یک سطح صاف و در حالت تعادل
- خودداری از قرار دادن مواد فرار و اشتعال زا همچون بنزین، الکل، اتر و … در داخل محفظه انکوباتور
شرایط مناسب نگهداری از دستگاه های انکوباتور
برای این که بتوانید دستگاه آزمایشگاهی انکوباتور را برای مدت زمان طولانی نگهداری کنید، باید شرایط مناسب را در زمان استفاده و بعد از آن جهت مراقبت از این دستگاه مهیا کنید. به خاطر داشته باشید که همه دستگاه های انکوباتور نیاز دارند که به صورت ماهانه با مواد ضد عفونی کننده یا محلول آب و صابون تمیز شوند.
از سوی دیگر همیشه بهتر است پیش از استفاده و پس از استفاده از دستگاه های انکوباتور آزمایشگاهی، از روشن یا خاموش بودن پریز برق دستگاه اطمینان حاصل نمایید. در صورتی که اختلالی در نوع عملکرد این دستگاه پیش آمد، حتما با نمایندگی آن تماس برقرار کنید. از تعمیر خودسرانه آن حتما پرهیز نمایید در غیر این صورت ممکن است خطرات جبران ناپذیری برای شما به ارمغان آورد.
در صورتی که دمای داخل دستگاه انکوباتور بدون دی اکسید کربن خارج از محدوده باشد، باید حتما با کارشناس فنی ارتباط برقرار نمایید. با رعایت تمامی این نکات می توانید با اطمینان و برای مدت زمان طولانی از دستگاه های انکوباتور در محیط های آزمایشگاهی استفاده کنید. همچنین به خاطر داشته باشید که در زمان کار با این نوع دستگاه ها، حتما باید از لوازم جانبی و سینی های مورد تایید شرکت تولید کننده استفاده کنید.
حتما در زمان برداشتن ظروف کشت سلولی از داخل دستگاه های انکوباتور، از دستکش استفاده کنید تا ضد عفونی باشد. همچنین باید فاصله مناسب را برای محیط های کشت سلولی در دستگاه رعایت کنید، تا جریان هوا به خوبی برای رشد این سلول ها در داخل دستگاه برقرار شود. می توانید برای پر کردن مخزن آب دستگاه به جای آب معمولی از آب مقطر استفاده کنید.
در نهایت نیز بهتر است به یاد داشته باشید که پیش از استفاده از سینی ها و ظروف آزمایشگاهی، از عدم خوردگی و آسیب دیدگی آن اطمینان حاصل نمایید. در غیر این صورت ممکن است مشکلات بسیاری برای تکنسین ها پیش آید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.