روشهای سترون (استریل) کردن

روش های سترون کردن شامل دو بخش مختلف می شوند که هر کدام از این موارد دسته بندی های ویژه ای را به خود اختصاص داده اند. به همین علت بهره بردن از هر کدام آن ها به شرایط موجود بستگی دارد. از این رو در ادامه این مقاله قصد داریم تا شما را با روش هایی که وجود دارند آشنا کنیم. ولی پیش از هر چیزی بهتر است تعریف کلی سترون کردن را بدانید. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

سترون کردن چیست؟

سترون کردن یکی از فرآیندهای بهداشتی به حساب می آید که با نام استریل کردن نیز شناخته شده است و به منظور از بین بردن میکروارگانیسم ها مورد کاربرد قرار می گیرد. میکروارگانیسم ها می توانند در موارد مختلفی دیده شوند که پاک سازی آن ها کاملا الزامی و حیاتی می باشد. ابزار آلات و لوازم پزشکی، دارویی و مواد غذایی در بین این گزینه ها قرار می گیرند. اگر به خود لغت استریل نگاهی بیندازید کاملا می توانید ارتباط آن با سترون و یا پاک سازی را متوجه شوید. استریل در لغت به معنای عاری از هر نوع ویروس و باکتری می باشد.

دلایلی که از روش های سترون کردن استفاده می شوند

دو دلیل متفاوت وجود دارند که باعث شده اند در محیط های آزمایشگاهی از روش های سترون کردن بهره زیادی را ببرند. اولین دلیل این بوده که به دلیل اهمیت بالای محیط کشت نباید هیچگونه میکروارگانیسمی به آن ورود پیدا کند و با این روش ها از ورود آن ها جلوگیری می شود. دومین دلیل نیز ایجاد یک خط هایل بین محیط های بیماری زا با غیر بیماری زا می باشد.

روش های سترون کردن

همانطور که اشاره شد استریل کردن به دو روش کلی تقسیم بندی می شود:

  • روش فیزیکی
  • روش شیمیایی

حالا هر کدام از این روش ها دسته بندی های مختلفی را به خود اختصاص داده اند که اهمیت و تاثیرگذاری ویژه ای را دارند. به همین علت در ادامه نیز به مطلب توجه کنید.
روش های فیزیکی برای استریل کردن
روش های فیزیکی گستردگی بسیار زیادی را دارد و به طور کلی شامل 7 مورد می شوند:

  • نور خورشید
  • خشک کردن
  • حرارت
  • سوزاندن
  • عبور دادن از روی شعله
  • اشعه
  • فیلتراسیون

نور خورشید

یکی از متداول ترین روش های فیزیکی که برای سترون کردن مورد کاربرد قرار می گیرد، نور خورشید است. البته نور خورشید زمانی اثرگذاری خود را خواهد گذاشت که با ناخالصی های موجود در هوا فیلتر نشود. همچنین دلیلی که در صورت عدم این اتفاق می تواند از این روش برای استریل کردن لوازم و تجهیزات گوناگون بهره برد، وجود اشعه ماوراء بنفش می باشد. بیشترین استفاده ای که می توانید از این روش شاهد باشید بیابان ها، رودخانه ها و دریاها هستند. از این رو در موارد مختلفی می توان از این روش طبیعی بهره برد.

خشک کردن

از دیگر روش های سترون کردن می توان به خشک کردن اشاره کرد. باکتری‌ها برای آنکه بتوانند به رشد خود ادامه دهند، نیازمند رطوبت هستند. چرا که بیش از 80 درصد بدن آن‌ها را آب تشکیل داده است. از این رو خشک کردن می‌تواند بر روی طبیعت بدن باکتری ها اثر خود را بگذارد و از این طریق در رشد آن‌ها اختلال ایجاد کند.

حرارت

یکی دیگر از روش‌های متداولی که می‌توان از آن برای انجام فرآیندهایی مانند استریل کردن بهره برد، حرارت می‌باشد. یکی از انواع مختلف حرارت ها حرارت خشک می باشد و با ایجاد کردن اکسیداسیون در مواد تشکیل دهنده این قابلیت را دارد تا باکتری های بیماری زا را از بین ببرد.

سوزاندن؛ از دیگر روش های سترون کردن

سوزاندن از دیگر روش‌هایی به شمار می رود که می‌توان از آن برای استریل کردن مواد مختلفی بهره برد. طریقه کار این روش نسبت به موارد دیگر پیچیده‌تر می‌باشد و برای انجام دادن آن به کوره های مخصوصی نیاز است. این کوره ها باید از قدرت بالایی برخوردار باشند تا از توانایی خود برای از بین بردن میکروارگانیسم های قوی که در لاشه حیوانات، لباس، پنبه و نمونه های پاتولوژی وجود دارند، استفاده کنند. همچنین آن دسه از مواردی که کاملا بلااستفاده هستند در این کوره ها تبدیل به خاکستر می شوند.

عبور دادن از روی شعله

از روش های سترون کردن می توان به عبور دادن از روی شعله استفاده کرد که به منظور استریل کردن تجهیزات مختلفی کاربرد دارد که از آن ها می توان به سوزن، لوپ، اسکالپل، دهانه لوله های کشت و در نهایت سر بطری ها اشاره کرد. برای انجام دادن این فرآیند نیاز است تا وسیله ای که می خواهیم آن را استریل کنیم را از روی شعله عبور دهیم و این کار بدون سرخ شدن باید اتفاق بیفتد.

استریل کردن با بهره گیری از اشعه

روش های سترون کردن گستردگی بسیار زیادی را دارد که نمونه مهمی از آن ها بهره بردن از اشعه می باشد. این روش مناسب استریل کردن محیط های آزمایشگاه و فضاهای آلوده است. بهترین اشعه هایی که می توانید برای اینکار از آن ها استفاده کنید، اشعه هایی با طول موج کوتاه هستند؛ چرا که می توانند قدرت بیشتری را از خود به اشتراک بگذارند و از این طریق کشندگی بیشتری را نیز داشته باشند.

فیلتراسیون

آخرین روش فیزیکی شامل فیلتراسیون می شود و زمانی مورد کاربرد قرار می گیرد که نتوان از هیچ کدام از موارد ذکرشده استفاده کرد. سیستم فیلتراسیون همانطور که از نامش پیداست، تعداد فیلتر را دارد و به طور کلی برای استریل کردن محلول ها مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش محلولی که در اختیار داریم را از یک صافی که منافذ بسیار ریز و کوچک دارند عبور می دهیم. چرا که باکتری ها اندازه بزرگتری نسبت به این منافذ دارند. به همین علت می توانند بر روی سطح رویی صافی باقی بماند و از استریل جدا شود.

روش شیمیایی

روش دومی که برای سترون کردن تجهیزات و وسیله های مختلف مورد کاربرد قرار می گیرد روش شیمیایی می باشد و زمانی از آن استفاده می شود که با استفاده از حرارت و روش های فیزیکی نتوان میکروارگانیسم ها را از میان برداشت. از این رو مواد شیمایی مختلفی را به این منظور مورد بهره وری قرار می دهند. مواد بهداشتی و ضد عفونی کننده مختلفی بدین منظور مورد استفاده قرار می گیرند که از آن ها می توان به گزینه های زیر اشاره داشت:

  • صابون
  • فنل
  • الکل
  • فرمالدئید
  • فلزات سنگین
  • نمک
  • رنگ ها

همچنین هر کدام از مواردی که ذکر شدند، زیر شاخه های کوچک تری را نیز تشکیل داده اند که هر یک از آن ها تاثیرگذاری ویژه خود را دارند. روش های سترون کردن بسیار جامع هستند و در هر شرایطی می توان یکی از آن ها را مورد بهره قرار داد.

درحال ارسال
امتیاز دهی کاربران
0 (0 رای)
0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *