تولید اتوکلاو و کاربرد آن در صنایع مختلف
تصور عمده افراد بدین صورت می‌باشد که اتوکلاوها دستگاهی مخصوص بیمارستان ها، آزمایشگاه‌ها، دندانپزشکی ها و مطب های پزشکی هستند در حالی که اتوکلاوهای صنعتی در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. از بین بردن باکتری ها، آفات میکروارگانیسم ها و در نتیجه استریل ساختن تجهیزات از مهمترین کاربردهای این دستگاه می باشد.
از صنعت تولید مواد غذایی گرفته تا صنایعی مانند صنعت ساختمان سازی نیاز به دستگاهی همچون اتوکلاو صنعتی وجود دارد. به عنوان مثال در صنعت غذا جهت استریل کردن قوطی کنسرو از این دستگاه استفاده می شود و در صنعت ساختمان سازی کاربرد این دستگاه عمل آوردن بتن با استفاده از بخار می‌باشد. در ادامه پیرامون عملکرد دستگاه اتوکلاو صنعتی و تولید اتوکلاو توضیحاتی ارائه خواهیم داد.
دستگاه اتوکلاو صنعتی چیست؟
دستگاه اتوکلاو صنعتی دستگاهی ست که در آن به واسطه بخار پر فشار فرآیند استریل سازی تجهیزات اتفاق می‌افتد. این دستگاه دارای بخش های مختلفی مانند سیستم همرفت، خطوط خلا، ریل داخلی و المنت حرارتی بوده و قابل تنظیم می باشند. این دستگاه همچنین دارای کنترل پنل بوده و می توان عملکرد دستگاه را دائما تحت کنترل داشت.
از طرفی به دلیل بهره مندی اتوکلاو صنعتی از LCD، اپراتور می تواند نظارت دقیقی بر عملکرد دستگاه داشته باشد و میزان خطا در چنین شرایطی به کمترین حالت ممکن خواهد رسید.
عمده ترین کاربرد اتوکلاو صنعتی در کارخانجات مواد غذایی است بنابراین می توان دستگاه اتوکلاو صنعتی را یکی از مهمترین عناصر در خطوط تولید مواد غذایی دانست. چرا که فرآیند میکروب زدایی از تجهیزات و بسته بندی ها جزو مهمترین ارکان در کارخانجات مواد غذایی به شمار می رود. این دستگاه در از بین بردن میکروب ها، قارچ ها و باکتری ها به بهترین شکل ایفای نقش می‌کند.
عمل آوری بتن
بیش از یکصد سال است که اتوکلاو صنعتی در صنایع ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد و تولید اتوکلاو انجام می شد. اتوكلاوینگ به عنوان موثرترین روش صنعتی برای ایجاد قطعات سرامیكی، بتنی، بلوک سبک سیمانی مورد استفاده قرار می گیرد.
از طرفی بتن یکی از پرکاربردترین مواد اولیه در تولید ترکیبات مختلف می باشد و به این دلیل می‌توان این تولید شگفت انگیز را در صنایع مختلف مورد استفاده قرار داد. یکی از این صنایع ماشین سازی می باشد که خود از صنایع اصلی در تولیدات به شمار می آید. بتن به خودی خود استفاده مشخص و خاصی دارد ولی در ترکیب با صنایع دیگر می تواند بهترین مکمل باشد.
عمل آوری بتن با بخار یکی از کاربردهای جالب اتوکلاو است. با انجام عمل آوری بتن مقاومت آن بسیار افزایش می یابد. عمل آوردن بتن در بخار باعث کاهش حباب های هوا در داخل بتن و در نتیجه استحکام بیشتر آن می شود.
در این روش دما و بخار آب و فشار بصورت هماهنگ با هم به عضو بتنی که درون دستگاه اتوکلاو قرار گرفته است وارد می شوند. به دلیل اینکه فشار بخار در این حالت از فشار جو بیشتر است باعث می شود که گرما با سرعت بیشتری در عمق بتن نفوذ کند و بتن استحکام بیشتری پیدا کند.
تولید کامپوزیت با استفاده از اتوکلاو صنعتی
تولید اتوکلاو صنعتی در ساخت محصولات کامپوزیتی نیز نقش بسزایی دارد. کامپوزیت ها نه تنها در صنعت ساختمان بلکه در صنایع خودروسازی، هوافضا، صنعت حمل و نقل، پل سازی و سد سازی کاربرد زیادی دارند.
در صنعت کامپوزیت ،تولید اتوکلاو در ساخت های گرماسخت استفاده می شوند به طوری که با اعمال فشار میزان حباب معمولا به کمتر از ۵% خواهد رسید. فرآیند کیسه خلا به تنهایی قادر به کنترل موثر بخارها را ندارد و حباب زیادی در کامپوزیت ها باقی می‌ماند ولی در پخت اتوکلاو کامپوزیتی با حباب کم و خواص مکانیکی بالا تولید خواهد شد.
عملکرد اتوکلاو صنعتی در صنایع غذایی کنسروی
اتوکلاو صنعتی در صنایع غذایی برای کاهش بار میکروبی در فرآیند پخت نهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه در خطوط تولید مواد غذایی در واحد استریلیزاسیون و پخت اولیه هستند. عملکرد اتوکلاو صنعتی در این خطوط بدین صورت می‌باشد که قوطی های حاوی مواد غذایی را تحت بخار داغ پر فشار قرار داده و محتویات درون قوطی ها تا دمای 121 درجه سانتیگراد در مدت زمانی اندک داغ خواهند شد.
محصولات لاستیکی
لاستیک تصفیه نشده فایده ای نخواهد داشت. پس از فراوری، برای اهداف بسیاری مانند لاستیک، زیره کفش، اسباب بازی، شیلنگ، توپ بولینگ و موارد متعدد دیگر استفاده می شوند. در فرآیند ولکانش یا ولکانیزاسیون ناپیوسته محصولات اکسترود شده ، تولید اتوکلاو (بخار تحت فشار) و استفاده از آن اهمیت بالایی دارد.
اتوکلاوها در صنایع لاستیکی برای تبدیل لاستیک طبیعی به یک محصول لاستیکی پخته شده‌ی قابل استفاده و متصل به هم کاربرد دارد. برای جلوگیری از تغییر شکل محصول حین پخت محصول را به صورت غوطه ور درآب در داخل اتوکلاو می‌گذارند.
صنعت شیشه‌سازی
در مصر حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تجهیزات شیشه ای وجود داشته است. در ایران نیز صنعت شیشه‌سازی دارای سابقه بسیار طولانی می‌باشد که به حدود پیش از ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد.
صنایع شیشه‌سازی عمدتا دارای پنج شاخه اصلی می‌باشد:
– صنایع غذایی
– ساختمان سازی
– تهیه لوازم خانگی
– صنایع دارو سازی و آزمایشگاه
– صنایع خودرو سازی
اتوکلاوها در صنعت شیشه سازی نیز کاربرد دارند و برای ساخت شیشه های لمینت استفاده می‌شوند و در واقع تولید اتوکلاو در جهت بهره گیری در این صنعت بسیار موثر بوده است.
مراحل ساخت شیشه لمینت
بر روی یک ورق از شیشه لایه PVB قرار می‌دهند و دوباره یک ورق شیشه قرار می‌دهند، سپس شیشه لمینت را در دستگاه اتوکلاو قرار می‌دهند. داخل دستگاه خلأ کامل می‌باشد که هوا را از بین شیشه‌ها خارج می کند به دلیل وجود گرما در داخل دستگاه اتوکلاو لایه PVB کاملا بین دو شیشه می‌چسبد و باعث ایجاد استحکام و متصل شدن شیشه‌ها به هم می‌شود؛ که در نهایت باعث مقاومت زیاد شیشه های لمینت در برابر دما و صوت خواهد شد.
صنایع چوب
در صنایع چوب از اتوکلاوها برای گرمادهی به چوب استفاده می‌شود. چوب در محفظه اتوکلاو با حرارت و بخار آب تحت فشار قرار داده می‌شود و محصول نهایی آن ترمووود یا چوب حرارت دیده است.
ترمووود فاقد آفت های احتمالی است و باعث مقاومت بالا در برابر رطوبت و ماندگاری طولانی چوب می‌شود. در برابر تغییرات دما و تخریب‌های قارچی نیز مقاومت آن بسیار بالاست. همچنین به دلیل حرارت در اتوکلاو، باعث تغییر رنگ چوب می‌شود که زیبایی و دامنه گسترده رنگ را در محصول نهایی بیشتر خواهد کرد.
ترمووود در برابر پوسیدگی مقاوم است و شاهد تغییر ابعاد چوب در بر اثر گرم و سرد شدن و رطوبت نیستیم
از ویژگی های برجسته چوب حرارت دیده در اتوکلاو سازگار بودن با محیط زیست می‌باشد.
کاربرد تولید اتوکلاو در صنعت ساختمان
آجر سالیان زیادی است که مورد استفاده در صنعت ساختمان سازی می‌باشد ولی در سالهای اخیر استفاده از آجر اتوکلاو شده به دلیل ویژگی ها و مزایای آن به سرعت افزایش پیدا کرده است. تولید اتوکلاو در صنعت تولید آجر نیز به کار آمده است.
آجر اتوکلاو شده یا بلوک هبلکس از مخلوط سیمان، سیلیس ، آهک و آب که بعد از مخلوط شدن و قالب زدن داخل اتوکلاو با حرارت حدود ۲۰۰ درجه سانتیگراد پخته می شود درست می‌شود. بلوک هبلکس وزن بسیار پایینی در قیاس با آجر های سنتی قدیمی و سنتی دارد . همچنین دارای مقاومت بالا در برابر فشار می‌باشد و عایق بسیار خوبی در برابر صدا و حرارت است.
به دلیل سبک بودن هبلکس ، وزن ساختمان بسیار کمتر شده و در برابر زلزله و حوادث طبیعی بسیار مقاوم خواهد بود. برش خوردن راحت ، ضد آتش بودن ، ضد حشرات موذی ، سازگاری با محیط زیست ، ضایعات کمتر و … از دیگر ویژگی های آجر های هبلکس است.
کاربرد تولید اتوکلاو در پزشکی
اتوکلاو و پزشکی دو دوست جدایی ناپذیر و قدیمی می‌باشند. تولید اتوکلاو در زمینه داروسازی ، آزمایشگاهی و امحاء زباله های بیمارستانی کاربرد خیلی زیادی دارد.
اتوكلاو در بسیاری از زمینه ها مانند: میكروب شناسی ، پزشكی ، قارچ شناسی، دامپزشكی ، دندان پزشكی و … از دستگاه های پرکاربرد می‌باشد. اتوکلاو برای از بین بردن مواد آلوده که در لوازم آزمایشگاهی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
دلایل استریل کردن مواد و وسایل در آزمایشگاه‌ها
- برای تهیه مواد مورد استفاده جهت کشت باکتری شناسی ( لوله های آزمایش، ظروف محیط کشت و … ) به منظور جلوگیری از آلوده شدن آنها
- برای تهیه وسایل مورد استفاده در نمونه گیری که همه باید همیشه استریل و تمیز باشند. ( سوز نها، لوله ها، ظروف)
- برای استریل نمودن لوازم آلوده
استریلیزاسیون یا سترون کردن
سِتَروَن کردن یا استریل کردن فرآیندی است که میکروارگانیسم‌ها و عوامل انتقال دهنده آنها از جمله قارچ، باکتری، اسپور باکتری و ویروس های موجود در سطح اجسام را از بین می برند . فرآیند استریل کردن بسته به جنس تجهیزات نیازمند به روشهای متفاوتی است. استریل یا سترون به معنی کاملاً عاری از باکتری یا قارچ یا ویروس یا دیگر میکروارگانیسم‌ها است.هدف از استریل کردن جلوگیری از انتقال عفونت می‌باشد.
تعریف استریلیزاسیون در پزشکی با محیط و مواد غذایی تفاوت دارد. ضریب SAL سطح اطمینان استریل بودن را به ما نشان می دهد. در علم پزشکی از ۱۰۰۰۰۰۰ ذره موجود در بسته استریل اگر یک میکروارگانیسم زنده وجود داشته باشد، آن استریل به شمار نمی‌آید. در مواد غذایی و محیط این عدد بیشتر می‌شود.
روشهای استریل
روشهای مختلفی برای استریلیزاسیون وجود دارد:
- روش استریل به وسیله بخار (گرمای مرطوب)
- روش استفاده از هوای خشک (گرمای خشک)
- اتیلن اکساید
- روش پلاسما
روش استفاده از بخار (اتوکلاو) قابل کنترل ، آسان ، بدون باقیمانده ، سریع ، قابل انبار ، معتبر ، دارای نشانگر (Indicator) می‌باشد و در مقایسه با سایر روش‌ها به ابزارآلات آسیب کمتری می‌رساند، در واقع می‌توان گفت بهترین روش استریلیزاسیون می‌باشد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.