تفاوت کاربردی اتوکلاو دندانپزشکی با اتوکلاو آزمایشگاهی

اتوکلاو آزمایشگاهی (Autoclave) در جهت استریل کردن ابزار پزشکی و آزمایشگاهی در فشار و همچنین دمای بالا و به واسطه بخار آب مورد استفاده قرار می گیرد. اتوکلاو آزمایشگاهی یک محفظه دارای فشار می باشد که در آن از بخاری که اشباع شده برای بالا بردن دما جهت استریلیزاسیون استفاده خواهد شد.

معمولا اتوکلاوها در مراکز بهداشتی، آزمایشگاه­های میکروبیولوژی و مواردی از این دست بکار گرفته می شوند. همچنین از این وسیله در مواردی که در جهت انجام واکنش شیمیایی نیاز به دما و فشار بالا باشد نیز استفاده می شود. ابعاد استاندارد این وسیله از اندازه آزمایشگاهی که معمولا به شکل یک استوانه دردار می باشد تا ابعاد صنعتی که طول آن به ۵۰ فوت خواهد رسید متغیر می باشد.

اتوکلاو آزمایشگاهی را میکروبیولوژیست فرانسوی با نام چارلز چمبرلن در سال ۱۸۷۹ اختراع کرده است. واژه اتوکلاو از ترکیب دو واژه (auto) در زبان یونانی به معنی خودکار و (clavis) در زبان لاتین به معنی کلید بوجود آماده است. اتوکلاو یا همان دستگاه استریل کننده با بخار،  اکثرا در دو محدوده فعالیت دارند.

  • محدوده پائین در دمای 123-121 درجه سانتی گراد
  • محدوده بالا در دمای 134-132 درجه سانتی گراد

اتوکلاو آزمایشگاهی دارای چرخه استریلیزاسیونی به بیان زیر می باشد.

  • برای گرم شدن چمبر، تزریق بخار به داخل قفسه جکت
  • ورود گرما به داخل محتویات چمبر
  • زمان نگهداری دمای معین شده جهت استریل کردن
  • زمان پایین آمدن دمای محفظه اتوکلاو و همچنین تخلیه (وکیوم) درون چمبر

به صورت کلی مدت زمان کار دستگاه اتوکلاو از فشار دادن دکمه Start (شروع کار) تا زمان پایان کار سیستم ،در مجموع سه زمان: Preheating Time (زمان اولیه) ، Sterilization Time (زمان استریلیزاسیون) و Drying Time (زمان خشک کردن) می باشد.

شیوه کار اتوکلاو آزمایشگاهی

اتوکلاو ها عموماً از طریق فشار تنظیم می‌شوند. به عنوان مثال در بخار کاملا خالص (درجه اشباع ۰/۸ تا ۱) با فشار ۲ بار، دمای بخار باید ۱۳۴ درجه سانتی گراد تنظیم شود. پمپ خلاء در آغاز مراحل استریلیزاسیون با ایجاد مکش، هوای داخل محفظه را تخلیه می کند، سپس بخار وارد دستگاه خواهد شد. استریل کردن وسایلی که از مواد متخلخل تولید شده اند، مثل منسوجات و ابزار بسته بندی شده که هوا در آن حبس شده است، در مقایسه با سایر وسایل به شدت دشوار می باشد.

در مدت تخلیه، هوای داخل محفظه و همچنین بسته‌ها به بیرون کشیده خواهد شد و معمولا هر چه زمان مکش بیشتر شود، جایگزین شدن بخار تاثیر بیشتری خواهد داشت. در ازای افزایش فشار منفی درون محفظه ، خارج سازی هوا نیز دشوارتر خواهد شد؛ به همین خاطر دستگاه‌های خودکار ممکن است، کاهش فشار (تخلیه) داشته باشند و وارد ساختن بخار را در چند مرحله به وجود می آورند. در این روش بخار به طور متناوب جایگزین هوا می شود و راندمان بالاتری نسبت به تخلیه تنها خواهد داشت.

انواع دستگاه های ضدعفونی کننده اتوکلاو آزمایشگاهی

  • اتوکلاوهای مخصوص پزشکی همانند اتوکلاوهای سفره ای و اتوکلاو های بسیاربزرگ افقی
  • اتوکلاوهای دندانپزشکی(یک ضدعفونی کننده ایده آل جهت استفاده دندانپزشکان)
  • اتوکلاو آزمایشگاهی همانند اتوکلاوهای خنک کننده سریع برای مایعات)
  • اتوکلاو GMP دارویی در جهت تولید دارو و کاربردهای آزمایشگاه های برای داروسازی

فرآیند کار دستگاه اتوکلاو آزمایشگاهی شامل موارد ذیل می باشد.

  • ژنراتور بخار و همچنین منبع بخار
  • مرحله قبل و پس از خلاء چرخه استریل سازی
  • ژاکت اتوکلاوها
  • روند خنک کنندگی
  • سیستم های کنترلی اتوکلاوها

اتوکلاو از گرمای مورد نیاز (ساقه اشباع شده تحت فشار) در جهت استریل تجهیزات پزشکی و بیمارستان و همچنین ابزار جراحی استفاده خواهد شد.

آنها شباهت زیادی به اجاق گازهای فشار خواهند داشت و از قدرت بخار در جهت از بین بردن میکروب هایی که در یک شستشوی ساده با آب جوش و همچنین مواد شوینده زنده خواهند ماند، مورد استفاده قرار می گیرد. در گذشته میکروارگانیسم های بسیار مضر با استفاده از موادی از جمله الکل ها، آب جوش و پراکسید هیدروژن قابل ضد عفونی بوده اند. اگرچه این مواد کاربرد زیادی داشته اند، اما برخلاف اتوکلاوها این ایمن را فراهم نمی کردند که هر نوع میکروارگانیسم را از بین خواهد برد.

کاربرد اتوکلاو آزمایشگاهی

گرم شدن یک اتاق اتوکلاو آزمایشگاهی در بیشترین نقطه جوش ابزارهای پزشکی و یا آزمایشگاهی را استریل و ضدعفونی خواهد کرد.

در اکثر کلینیک ها اتوکلاوهایی از جنس میزهای کوچک یافت می شود که بسیار شبیه اجاق های مایکروویو می باشند.

بیمارستان ها اتوکلاو های بسیار بزرگ را مورد استفاده قرار می دهند، که به آن اتوکلاو افقی نیز گفته می شود، آنها معمولاً در بخش خدمات استریل مرکزی (CSSD) دسته بندی می شوند و می توانند تعداد بالایی از ابزارهای جراحی را در یک چرخه استریل سازی پردازش نمایند و تقاضای مداوم تجهیزات استریل در همه ی جای اتاقهای عمل و بخش های اورژانس را برآورده خواهند کرد.

بیمارستان ها از اتوکلاو آزمایشگاهی به عنوان یک فناوری اصلی و با اهمیت بالا در جهت مدیریت پسماندها استفاده می کنند، که در آن از استریل سازی بخار که خود روشی مقدماتی و نیز مقرون به صرفه در جهت تصفیه فاضلاب بیوشیمی می باشد مورد استفاده قرار می گیرد. از اتوکلاوها در درمان ضایعات پزشکی عفونی بهره می گیرند و از استراتژیهای مهم پزشکی می باشند زیرا باعث استریل سازی و همچنین خشک کردن تجهیزات جراحی و نیز سایر تجهیزات پزشکی خواهند شد.

بیمارستان ها اتوکلاو بزرگی را مورد استفاده قرار می دهند که شبیه به ماشین ظرفشویی می باشد. این اتوکلاوهای بیمارستانی توانایی این را دارند که، تعداد زیادی از ابزارهای جراحی را در یک چرخه واحد پردازش نمایند. اتوکلاو در بیمارستان ها نیز در جهت پاکسازی ملافه، پانسمان، دستکش لاستیکی و یا هر ماده دیگری که برای کاستن آلودگی باکتری ها و همچنین سایر آلودگی ها می باشند، کاربرد خواهد داشت.

اتوکلاوها همچنین درکلینیک­های پزشکی و نیز دندانپزشکی، جراحی و اتاق های عمل، کلینیک های دامپزشکی و نیز بخش مراقبت های ویژه بطور گسترده ای استفاده می شود.

معرفی دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی

در واقع مطب دندانپزشکی نسبت به جان دندانپزشک و همچنین بیماران وظایفی را بر عهده خواهد داشت، نیاز است که دندانپزشکان و دستیاران، با روش های صحیح اقدام به استریل نمودن فضای مطب دندانپزشکی و همچنین ابزارهای دندانپزشکی کنند. ابزارهایی که جهت ترمیم، معاینه و نیز درمان دندان از آن استفاده می شود، به سه دسته بحرانی، نیمه بحرانی و غیر بحرانی تقسیم بندی خواهند شد.

روش استریل نمودن آنها در دو دسته از ابزارهای بحرانی و نیمه بحرانی باید به صورت اصولی تر و همچنین با بخار اشباع صورت پذیرد.

در واقع اتوکلاو دندانپزشکی دستگاهی می باشد که جهت استریل نمودن تجهیزات بحرانی و همچنین نیمه بحرانی دندانپزشکی از آن استفاده خواهد شد. این دستگاه دارای عملکرد بسیار خوبی می باشد و عمدتا می تواند در یک مدت زمان بسیار کوتاه، تمامی میکروارگانیسم های مضر را از میان بردارد.

با اتوکلاوهای دندانپزشکی، تمامی ویروس ها، کپک ها، قارچ ها، باکتری ها و هر نوع میکروب زنده ای که بر روی سطح ابزارهای دندانپزشکی قرار می گیرند، از بین خواهد رفت. به وسیله استفاده از دستگاه اتوکلاو، ابزارهای دندانپزشکی جهت استفاده مجدد در بیمار بعدی، آمادگی پیدا می کند.

نحوه فعالیت اتوکلاو دندانپزشکی

دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی یکی از بهترین دستگاه هایی می باشد که می تواند در جهت استریل نمودن تجهیزات دندانپزشکی از آن بهره گرفت. این دستگاه بر پایه بخار اشباع و همچنین فشار بالا فعالیت می کند. میزان دمای بخار موجود در اتوکلاو به مقدار بیش از ۱۳۰ درجه سانتی گراد خواهد رسید.

دستگاه اتوکلاو با انتقال بخار بسیار داغ به تجهیزات دندانپزشکی، باعث حذف تمامی میکروارگانیسم های مضر از تجهیزات دندانپزشکی خواهد شد. لازم به ذکر است که قبل از استفاده از اتوکلاو، ابتدا تمامی ابزارها با آب شسته و همچنین تمیز خواهند شد. در صورت وجود لکه های خون، بزاق و موارد دیگر، بر روی تجهیزات دندانپزشکی، ابتدا نیاز است که تجهیزات شستشو شوند، سپس در اتوکلاو قرار گرفته شوند.

در مرحله شستشوی وسایل ابزارهای دندانپزشکی، بسیاری از آلودگی ها، خون، بزاق دهان و … از روی ابزارهای دندانپزشکی پاک و تمیز خواهند شد. اما مشخص است که شستشو با آب در جهت ضد عفونی و همچنین استریل نمودن تجهیزات دندانپزشکی کافی نمی باشد. زیرا با انجام این مورد، فقط آلودگی های سطحی و همچنین ظاهری از بین خواهد رفت و آب امکان از بین بردن ویروس ها و نیز کلیه میکروارگانیسم های مضر را از روی تجهیزات دندانپزشکی نخواهد داشت.

همانطور که بیان شد، اساس کار یک اتوکلاو دندانپزشکی، بخاری می باشد که در آن تولید می شود. بخار به عنوان یکی از موثرترین مراحل استریل نمودن تجهیزات دندانپزشکی در دستگاه اتوکلاو معرفی می شود. با توجه به اینکه بخار دارای انرژی بیشتری نسبت به آب جوش است، می تواند به راحتی به بخش های مختلف دستگاه وارد شود و تمامی ابزارها را تمیز و همچنین ضد عفونی نماید. بنابراین، کار اتوکلاو تولید بخار و همچنین استریل نمودن تجهیزات دندانپزشکی با استفاده از بخار اشباع و با انرژی بالا می باشد.

درحال ارسال
امتیاز دهی کاربران
0 (0 رای)
0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *