آیا میدانید فشار اتوکلاو چند بار است؟
در این مقاله با مفهوم دستگاه اتوکلاو به زبانی ساده آشنا خواهید شد. همچنین با انواع اتوکلاو، کاربردهای آنها و اینکه قادر به استریل کردن چه تجهیزاتی میباشند، نیز آشنا خواهید شد. علاوه بر این روند کار اتوکلاو و همچنین استریل کردن را نیز به صورت موردی با هم مرور خواهیم کرد.
آیا میدانید فشار اتوکلاو چند بار است؟
برای اینکه بدانید فشار اتوکلاو چند بار است، ابتدا اصلا باید بدانید اتوکلاو چیست؟ فشار اتوکلاو چیست؟ و اینکه فشار اتوکلاو تحت تاثیر چه عاملی ایجاد میشود؟ پس با ما همراه باشید.
به زبان ساده باید گفت اتوکلاو دستگاهی برای استریل کردن و ضدعفونی کردن وسایل و تجهیزات مورد استفاده در علوم پزشکی، دندانپزشکی، آزمایشگاهی و بیمارستانی میباشد. دستگاه اتوکلاو توسط شخصی به نام “چارلز چامبرلند” در سال 1879 به اختراع رسید. در مورد معنای لغوی اتوکلاو نیز باید گفت این کلمه خود متشکل از دو کلمه میباشد؛ یعنی Auto و Clave که کلمه Auto به معنای خودکار و کلمه Clave به معنی قفلشونده میباشد. به عبارتی دیگر اتوکلاو یک دستگاه خود قفل شونده به منظور استریل کردن مواد توسط نیروی بخار میباشد. این دستگاه تمامی اشکال حیات میکروبی مانند اسپورها را نیز از بین میبرد. به طور خلاصه میتوان گفت اتوکلاو با استفاده از نیروی بخار تحت فشار در دمای 121 درجه سانتیگراد فعالیت میکند و این فعالیت را به مدت 15 الی 20 دقیقه به منظور استریل نهایی ادامه میدهد. در کل این زمان به نوع مواد و یا تجهیزاتی که داخل اتوکلاو میباشد، بستگی دارد.
اتوکلاو چگونه کار میکند؟
برای پاسخ دادن به این سوال که اتوکلاو چگونه کار میکند، ابتدا باید بدانیم اتوکلاوها اصولا با چه چیزی کار میکنند؟
اتوکلاو که کار خود را با استفاده از بخار تحت فشار انجام میدهد یا به بیانی دیگر فشار اتوکلاو به وسیله همین بخار نیز تنظیم یا کالیبره میشود. ابتدا یک پمپ خلاء وارد کار میشود و آنچه که داخل محفظه اتوکلاو قرار دارد، را تخلیه میکند یعنی هوا. پس از این مرحله بخار وارد دستگاه شده و با شدت زیاد به استریل کردن میپردازد. با ذکر یک مثال قضیه فشار اتوکلاو را روشنتر میکنیم؛ در بخار خالص با فشاری برابر 2 بار، دمای بخار را باید 134 درجه سانتیگراد تنظیم کنیم. پس فشار اتوکلاو به عوامل مختلفی بستگی دارد. هنگامی که فرآیند تخلیه اتفاق میافتد، هر چه قدر زمانی که مکش انجام شود، طولانیتر باشد، بخاری که جایگزین آن میشود، تاثیر گذارتر خواهد بود. دستگاههای خودکار به طور مداوم بخار را جایگزین هوا کرده و به همین دلیل بسیار قویتر عمل کرده، در نتیجه بازده بالاتری نسبت به زمانی که فقط عمل تخلیه را انجام میدهند، خواهند داشت. به عبارتی دیگر فشار اتوکلاو را میتوان بین 121 تا 134 درجه سانتیگراد تنظیم کرد. فشار اتوکلاو را بر مبنای واحد اندازهگیری فشار یعنی بار میسنجند.
اطلاعاتی راجع به انواع اتوکلاو
در این قسمت به بیان اطلاعاتی راجع به انواع اتوکلاو میپردازیم.
به طور کلی میتوان گفت دو نوع اتوکلاو وجود دارد:
1. اگر صفحه اتوکلاو در بالا واقع شده باشد؛ این نوع از اتوکلاوها بیشترین شباهت را به زودپزهایی دارند که در خانه استفاده میکنیم. در این اتوکلاوها از پایین بسته میشود. این در حالی است که فشارسنجی به منظور تنظیم فشار اتوکلاو نیز در بیرون دستگاه قرار دارد. از آنجایی این نوع از اتوکلاوها برای فعالیت به یک منبع حرارت خارجی نیاز دارند، بنابراین کار با آنها بسیار پرخطر و نیازمند تجربه و مهارت بالایی میباشد زیرا در صورت بالا رفتن فشار اتوکلاو امکان انفجار نیز وجود خواهد داشت.
2. اگر صفحه اتوکلاو در روبرو واقع شده باشد؛ این نوع از اتوکلاوها بیشترین میزان استفاده را به علتی راحتی دارند. شکل این اتوکلاوها جعبهای مانند میباشد و در درون خود دارای واحد تبدیل آب به بخار میباشند. علاوه بر این دارای وسیلهای به منظور نمایش دما و یا فشار اتوکلاو و همچنین اندازهگیری دما و فشار اتوکلاو میباشند. از این مدل که تنظیم دما و مدت زمان استریل کردن توسط اپراتور تعیین میشود، بیشتر در آزمایشگاهها استفاده میشود.
اتوکلاوهای دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشد، مانند مدلهایی که درشان از باز میشود. این مدلها چون بسیار بزرگ میباشند در بیمارستانها برای استریل کردن تجهیزات در حجم وسیع به کار میروند.
تقسیمبندی دیگری برای اتوکلاوها نیز میتوان در نظر گرفت. بسته به تجهیزاتی که اتوکلاوها استریل میکنند، می توان آنها را به سه گروه N، S و B تقسیمبندی کرد.
گروه N: این نوع اتوکلاو میتواند تجهیزات یا ابزارآلات جامد بدون پوشش را به خوبی استریل کند. پس برای استریل کردن موادی مانند کاغذهای مدیکال یا پزشکی مناسب نمیباشد. کار با این دستگاه نیازمند دقت فراوانی میباشد.
گروه S: این نوع اتوکلاو میتواند تجهیزات یا ابزارآلات جامد با پوشش و بدون پوشش را به خوبی استریل کند. همچنین برای استریل کردن مواد حاصل از صنعت نساجی مانند کاغذ، پارچه و گاز به همراه برخی از ابزارآلات حفرهدار مناسب میباشد. این دستگاه میتواند شامل پمپ وکیوم باشد یا حتی نباشد اما چیزی که مسلم است، این است که این مدل اتوکلاو قطعا دارای چرخه خشککن میباشد.
گروه B: این نوع اتوکلاو میتواند تمام ابزارآلات و تجهیزات جامد پوشش دار، بدون پوشش، حفرهدار و تمام محصولات حاصل از صنعت نساجی را به خوبی استریل کند. این مدل اتوکلاو برخلاف اتوکلاوهای گروه s که میتوانست شامل پمپ وکیوم باشد یا نباشد، دارای یک پمپ وکیوم بسیار قوی است که میتواند فشار اتوکلاو را تقریبا تا حدود 9/0- بار، خلاء به وجود آورد.
روند استریل کردن به چه صورت است؟
برای اینکه دقیقا بدانیم، روند استریل کردن به چه صورت است، ابتدا باید بدانیم که مراحل استریل کردن در اتوکلاو چه میباشد؟
Preheating Time:زمان اولیه یا زمان حرارتدهی اولیه
Sterilization Time: زمان استریل کردن
Drying Time: زمان خشک شدن
به طور کلی استریل کردن را میتوان شامل موارد زیر دانست
o انجام آبگیری
o ایجاد پیش خلاء
o زیاد شدن دما
o استریل کردن
o تخلیه کردن
o ایجاد پس خلاء
o خشک شدن
o انجام یکسان سازی
o و نهایتا پایان کار
اینکه چگونه تجهیزات یا ابزارآلات را داخل اتوکلاو بچینیم، نیز بسیار مهم میباشد.
چینش وسایل باید به صورت عمودی باشد تا فضای خالی بین وسایل به منظور نفوذ بخار وجود داشته باشد.
وزن تجهیزات بین 5 الی 7 کیلوگرم باشد.
محفظه دستگاه اتوکلاو باید به گونهای باشد که بتواند پنلهایی به ابعاد 300*300*600 در خود جای دهد یا ضرایبی از این ابعاد را جای دهد.
فضای فیزیکی اتوکلاو طوری طراحی شود که وسایل غیر استریل از یک در وارد و وسایل استریل شده از دیر دیگری خارج شوند.
دستگاه توسط افراد غیر حرفه
امیدواریم با خواندن این مقاله با دستگاه اتوکلاو و عملکرد و انواع آن و همچنین فشار اتوکلاو به طور مختصر آشنا شده باشید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.